Flurina Badel
2018
La provista
Cur cha Carl es gnü sü da la s-chala da la metro, til ha surprais il
chod dal sulai da la saira. La glüm indorada til ha tschiorbantà, uschè ch’el ha
serrà ils ögls. Dat ün profuond suspür. Impè da chaminar sco üsità sül marchapè
da la metro fin pro la fermada dal bus, til haja tantà sün l’erba amo verda da
l’era stretta sper il marchapè. La terra suot seis peis faiva leivmaing penna.
Daspö mais nu d’eira’l plü chaminà sün erba. La vöglia da trar oura las
s-charpas ha’l s-chatschà. Scuz sün erba
nu d’eira’l i plü daspö ons. Carl nu giaiva sainza putschs gnanca in sia
pitschna abitaziun.
In butia ha’l avert l’app per la glista da cumischiuns. Daspö ch’el
vaiva scuvert quista app, avant ün pêr mais, as tgnaiva’l adüna vi da la
glista, cumbain ch’el abitaiva güsta visavi e faiva cumischiuns mincha di. Pan,
jogurt e savun da lavar giò. Implü macaruns per la tschaina. Davant la curuna
dals macaruns d’eira üna duonna plü veglia, chi mantunaiva pakettins da spaghets
in seis charrin straplain. Cur ch’ella ha dat bada il sguard sdegnuoss da Carl,
ha’la interruot seis far: «E co as prepara El per la guerra?» «Che guerra?» «Quella
chi vegn!» «Ingio?» «Ma nu guarda’L ningünas novitats!»
Carl propa nu vaiva ingün’idea da quai chi capitaiva güsta. Davo ch’el
vaiva badà, ch’el s’indurmainzaiva daspö ons mincha saira davant la televisiun
e’s sdruaglaiva mincha bunura cun üna testa greiva, tilla vaiva’l depuonüda
davant la brocanta. E daspö ün pêr dis o forsa eir daspö ün pêr eivnas nu
vaiva’l plü let la gazetta. El laiva bain leger mincha di las novitats online,
ma nu faiva. Pelplü sezzaiva’l in sia chadafö e guardaiva a gnir s-chür dadour fanestra.
Il desideri da metter tuot suotsura ha’l sbüttà.
Pro la chascha ha’l scannà las lingias grassas da las gazettas dal di. «56%
dals Tudais-chs spettan guerra!». Ma no nun eschan in Germania, ha Carl pensà.
Davo tschaina ha’l tippà la glista da cumischiuns per il di davo: övs,
tomatas, schampo.
Quella not s’ha Carl insömgià ch’el staiva scuz sün l’era pro la staziun
da la metro. Las plantas
da seis peis büttaivan ragischs e fastüts creschivan our da la dainta. Fastüts
sechs e strupchats sco gran amalà d’utuon.
La daman, davo avair fat la duscha, s’ha’l struschà ils chavels cul süaintamans,
contemplà la pel raplada da la dainta dals peis. Las unglas darcheu. Culs mans
ha’l dozzà il pè dret sül büglin. La düritscha gelguainta dal chalchogn til
faiva ün pa s-chif. Cun la pincetta ha’l trat oura ün pêr pails gross sül
polsch dal pè. Cul cnipser ha’l scurzni las unglas. I til paraiva cha sias
unglas gnissan adüna plü düras e tillas tagliar adüna plü stantus. Perquai
ch’el vaiva la gramfcha i’l vantrigl schnester, ha’l spostà la pedicüra dal
seguond pè sül di davo. Puli il büglin, trat aint, petnà, fat cafè. Carl as
dumandaiva co chi’s prepara per üna guerra. Nona e bazegner, chi vaivan amo fat
tras la seguonda guerra mundiala, d’eiran morts. Ma eir sch’els füssan amo in vita, nu vessa
servi da tils dumandar. Els
nu savessan nöglia sur d’üna guerra dad hoz, üna guerra cun dronas, internet e
forza atomara. El ha googlà «terza guerra mundiala in Europa». Sün üna pagina
per preparativs civils ha’l let: «Il svilup da la politica mundiala chaschuna
üna dinamica potenziala chi nu das-cha gnir suotvalütada. Aint il mender cas
suppuonü pon preparativs minuzius cun agüd da las masüras nomnadas pussibiltar
il surviver in Europa Centrala».
Las masüras d’eiran partidas sü in quatter puncts: 1. stabilità emoziunala, 2. fitness
corporala, 3. reservas finanzialas in raps bluots e 4. mangiativas. Ils puncts
1. e 2. ha Carl resguardà sco sainza importanza, laiva però pisserar amo il
listess di per ün pêr milli euros in bancanotas pitschnas e munaida e cumprar
or per il cas cha l’euro vess da collabar. Davo avair stübgià a fuond il punct
4., ha Carl cumplettà sia glista da cumischiuns cun 40 liters aua da baiver, 136 kils farina 45
kils lat pulverisà, 45 kils zücher, tschinch kils sal, 365 tablettas da
vitamins e minerals, tschinch liters
öli da fluors da sulai, nuschs, frütta secha, charn e pesch in conservas. Üna
bella glista da cumischiuns, ha Carl pensà ma listess decis d’agiundscher amo desch
kils cafè. Guerra sainza cafè til paraiva inimaginabel.
Dürant la posa da cafè in büro ha
Carl dumandà a seis collega Burger che ch’el pensa da provistas per il cas
d’urgenza. «Che, tü nun hast amo ingüna?» «Na.» «Eu at tramet ün
linc! Aua, öv in puolvra e rost da bouv, tuot lapro!». Uschea
ha Carl actualisà sia glista da cumischiuns e postà ün «pratic e squisit paket da
provista per il cas d’urgenza» conservabel fin a 25 ons, per 3'500 euros,
livraschun amo il listess di.
La saira ha’l cumprà in butia desch
kils fava da cafè. La chaschiera d’eira surpraisa: «Ö! Hoz cumpra’L bler cafè!»
Cun ün surrier tilla ha’l signalisà ch’el tilla lascha cul buonder. Rivà a
chasa, d’eira l’entrada barricadada cun var 50 s-chaclas da chartun in
differentas grondezzas. «www.provista-urgenza.com» d’eira stampà grass sün
mincha s-chacla. Per 50 euros s’han spüerts ils duos students da la wg sül plan
terrain da güdar a portar las s-chaclas sü da s-chala fin davant l’üsch da sia
abitaziun. «Provista per il cas d’urgenza?» ha dumandà ün dals duos tgnond il
scuffel. Tschel be schnöss: «Ma schi! Quai es pratic ch’El pissera per üna buna
reserva, lura in cas da bsögn savaina ingio ir per tuot.» Dond üna risada han
ils students portà sü las s-chaclas.
Carl ha decis da müdar sia
chombra da durmir in üna chaminada. Pelplü d’eira’l sa in chadafö e da
quinderinavant pudess el eir durmir là. El ha strat il mataratsch fin in
chadafö. Ün let dubel d’eira inamöd massa grond per el sulet. El ha resgià ourdglioter
il mataratsch cul curtè da pan, ha miss las duos parts üna sün tschella, tillas
ha plajadas aint cun ün linzöl net. El ha taglià in tocs rom e
lattida dal let e trais da las quatter sopchas in chadafö. Quista pitschna
reserva da laina dad arder ha’l miss pro las s-chaclas cun la provista in sia nouva chaminada. Da tschaina ha’l mangià ün’omletta cun tomatas. Plü tard,
cur ch’el giaschaiva stanguel in sein nouv cuz, ha’l tippà la glista da cumischiuns
aint ill’app: pesch, salata, lat, tschiculatta, desch kils puolvra da lavar,
duos liters spiert dad arder, zurplins, 500 chandailas, 15 tocs savun.
Quella not s’ha Carl insömgià, cha’ls
duos students traplignan l’erba frais-cha da l’era pro la staziun da la metro.
Els riaivan nars o disperats. El ha provà da tils strar davent da l’era per
proteger l’erba, ma ils duos students han zappà e sgraflà sü la terra fin cha
tuot l’erba d’eira in malura.
Il di davo in büro ha Carl googlà
«autodefaisa in temps da crisa». El ha decis da cumprar ün’arma. Dürant la posa
da cafè ha’l dumandà, a Burger sch’el posseda üna. «Che, tü nun hast amo
ingüna?» «Na.» «Eu at tramet ün linc. Nu manglast scuttar, tuot legal!» Ed
eir quista jada ha Carl segui il cussagl da Burger ed ha postà ün spray da
paiver «manaivel», üna pistola d’alarm «cun effet enorm», üna sgür «dal garanti
adattada per l’apocalipsa», üna macheta cun lama «extra tagliainta», ün pal
telescopic «in qualità d’autoritats» ed ün arch da chatscha «bainschi
char, ma indispensabel in situaziuns d’urgenza» cun üna vainchina frizzas da
carbon «per adöver universal».
La saira ha’l mangià pesch cun
salata ed ha magazinà chandailas, savuns e las otras cumpras ill’anteriura
chombra da durmir. El ha tut bloc e rispli ed ha inventarisà la
roba. Daman in
büro planisarà’l ün sistem per tgnair uorden. Aint l’internet ha’l postà
amo ün pitschen tresor per raps ed or, ün muglin da cafè, ün buglider da gas
cun avuonda cartuschas da reserva, mascra da gas, duos cuvertas da lana, ün set
da cusir, üna gronda termos. Plü tard ha Carl tippà in sia glista da
cumischiuns: desch tubas pasta da daints, lamas da far la barba, duos pakets
palperi da tualetta, palperi da chadafö, masdüra per rasada da chaschöl,
gorgonzola, sfögliada e paira ed üna butiglia vin. Implü ha’l tippà
üna glista per l’apoteca.
La bunura, davo avair fat la duscha,
s’ha Carl occupà da la pedicüra dal pè schnester. El ha dozza il pè sül ur dal
büglin. Cun la pincetta ha’l strat oura ils pêr pails gross sül polsch dal pé
ed ha scurzni las unglas cul cnipser.
Dürant la posa da cafè in büro til ha Burger dumandà sch’el haja fingià
pinà üna buscha per in cas da fügia. «Eu at tramet ün pdf cun la glista
da pakettar.» Carl ha let la glista ed ha postà üna gronda buscha stabila sülla
pagina d’internet d’ün affar da sport.
La saira cur ch’el es rivà a chasa
cun sias cumpras, til spettaivan darcheu ün pêr pakets ill’entrada da
l’edifizi. Carl ha portà sü tuot in sia abitaziun ed ha miss la rasada da
chaschöl aint il fuornin, ha impli ün magöl cun vin. Lura ha’l avert ün paket. La
macheta. El ha trat sü üna chomma da la chotscha ed ha fat il
test da la lama vi dal pail dal vantrigl. La macheta tagliaiva straordinari. Aint
ils prossems pakets d’eiran il spray da paiver, il muglin da cafè e la mascra
da gas. Carl ha impli e svödà ün magöl vin in üna
tratta ed avert l’ultim chartun. L’arch da chatscha. El ha spakettà
l’arch ed ils accessoris our da la folia da plastic, ha contemplà il material,
examinà la stabilità, let il möd d’adöver, impli il cuzer cun tuot las frizzas
fin sün üna. Quella frizza ha’l miss aint l’arch. El es stat sü ed es i via pro
la fanestra, tilla ha averta, ha dozzà la spadla, trat cun daint da muossar,
daint d’immez ed aneller vi dal curdun ed ha tendü l’arch. Carl ha mirà giò sün
via. Ün bun sentimaint.
Puchà ch’el nu vaiva ingünas
cigarettas. Carl s’ha permiss amo ün magölin grappa ed ün pa stuorn ha’l tippà
tschinch pakettins cigarettas sün sia glista da cumischiuns.
Quella not ha’l durmi clos e
sainza sömmi fin cha seis natel til ha sdruaglià. Dürant
la posa da cafè in büro til ha Burger tschegnà. Carl ha tschegnà inavo.
La saira cun rivar sü da la s-chala da la staziun da la metro, til ha surprais il chod dal sulai. Tschiorbantà s’ha’l tschantà sün ün bankin. L'era glüschiva sco ün clerai plain müs-chel. El ha trat oura s-charpas e stinvs, ha stoppà ils stinvs aint illas s-charpas, lià insembel las curajas, s’ha büttà las s-charpas sur la spada sco ils pattins d’uffant. El es stat sü, es chaminà sur il catram fin via sün l’era. Ün pêr fastüts dürs til han pizchà aint illa pel fina tanter la dainta dals peis. Carl ha sfuà la dainta illa terra fraida. El ha serrà ils ögls. Dat ün suspür profuond.